Mikroplastikler 2023 yılında büyük problemlerden biridir. Plastikler, içtiğimiz kahve fincanlarından marketten aldığımız ürünlerin ambalajlarına, günlük hayatımızda kullandığımız temizlik ürünlerinden kişisel bakım ürünlerine kadar hayatımızın her yerinde. Araştırmalara göre plastik kirliliği devam ederse, 2050 yılına kadar okyanusta balıktan daha fazla mikroplastik olacağını tahmin ediliyor. Bu yüzden mikroplastik nedir sorusuna ve insan sağlığına zararları meselesine değinmemiz çok önemli.
Peki kontrolsüz kullandığımız ve bize faydalı olduğunu düşündüğümüz bu plastikler sağlığımıza zararlı mı? Bu soruyu cevaplamak için önceden mikroplastikleri detaylı olarak tanımakta fayda var.
Buhar Banyosu Nedir? Buhar Banyosu Zararları ve Faydaları Nelerdir?
Mikroplastik nedir?
Plastiğin ne olduğunu biliyoruz, peki mikroplastik nedir? 5 milimetreden küçük plastik parçacıklara mikroplastik denir. Mikroplastikler oluşumlarından sonra birincil ve ikincil mikroplastikler olarak ikiye ayrılır.
Birincil mikroplastikler; kozmetik sektöründe, temizlik maddelerinde ve tekstillerde doğrudan mikro yani çok küçük boyutlarda üretilen plastiklerdir.
İkincil mikroplastikler; nispeten büyük plastikler mikro ölçeğe kadar parçalandığında oluşan parçacıklar. Yani plastiklerin bozulması sonucu oluşan küçük parçalardır. Plastik torbalar ve PET şişeler bu plastiklere örnektir.
Ayrıca nanoplastikler de mikroplastikler grubunda sınıflandırılmaktadır. Nanoplastikler, insan üzerinde en zararlı etkilere sahip olan mikroplastik grubudur.
Nanoplastik Nedir?
Nanoplastik, boyutları 1 nm ile 1 μm arasında olan, yani nano boyutlu plastiklerdir. Milimetre cinsinden açıklayacak olursak bu değer “1 nm = 0.000001 mm”dir. Nanoplastikler sadece mikroskopla incelendiğinde görülebilir. Bu yönüyle insan vücudunda hücre zarından bile geçebilmektedir.
Mikroplastik Nerede Bulunur?
Mikroplastikler; meyvelerde, sebzelerde, balıklarda, soluduğumuz havada, midemizde ve kanımızda bulunur. Bir meyve ve sebze çalışmasına göre elma, gram başına ortalama 195.500 parçacıkla meyvelerde en yüksek mikroplastik oranına sahiptir. Brokoli ve havuç 100.000’den fazla plastik parçacık içerir.
Öte yandan, dünya çapında okyanuslarda ve denizlerde yüksek oranda mikroplastik kirliliği var. Mikroplastikler okyanuslara ve denizlere girerek besin zincirini olumsuz etkiliyor. Aslında birçok deniz canlısı, özellikle yumuşakçalar, bu mikro plastiği yemek zannederek yerler. Öyle ki, bu alanda yapılan araştırmalara göre Türkiye’de incelenen balıkların %44’ünün midelerinde mikroplastikler bulunuyor. Bunlardan bazıları kefal, midye ve barbun gibi balık türleridir.
Turşu Suyunun Zararları ve Faydaları Nelerdir? Turşu Suyunun Şifalı 6 Faydası
Mikroplastiklerin İnsan Sağlığına Zararları Nelerdir?
Hayatımızda bu kadar geniş bir yer kaplayan mikroplastiklerin sağlığa olan zararları ile ilgili birçok çalışma bulunmaktadır. Bazıları mikroplastiklerin insan sağlığına henüz bir etkisinin olmadığını söylese de çoğu mikroplastiklerin zararlarını kabul ediyor.
Mikroplastiklerin sağlığa zararları aşağıda listelenmiştir.
- Bilişsel gelişim bozukluklarına neden olmada etkili olabilir.
- Obezite ve kanser gibi önemli hastalıkların oluşumuna yol açabilmektedir.
- Doğum kusurlarını ve üreme sorunlarını etkileyebilir.
- Mikroplastiklerin insan vücuduna vereceği zarar henüz kesin olarak bilinmemekle birlikte, plastiklerin çevreye ve deniz yaşamına verir.
Mikroplastik Kirliliğini Azaltmak İçin Ne Yapabiliriz?
Mikroplastik kirliliğini ve canlılara verilen zararı azaltmak için ilk adım plastik kullanımını azaltmaktır. Örneğin market alışverişi yaparken tek kullanımlık plastik poşetler yerine bez poşetleri yanınıza alıp kullanabilirsiniz. Küçük paketli ürünler yerine ağırlıkları büyük olan ürünleri tercih edebilirsiniz. Böylece dolaşıma çıkan ürün ambalaj miktarının azaltılmasına yardımcı olarak kirlilik sorununun çözümüne yönelik büyük bir adım atmış olursunuz.
Yapabileceğiniz bir diğer önemli kullanım da plastik geri dönüşümüdür. Bunun için plastik atıklarınızı evinizde ayrı bir kutuda toplayın ve bu atıkları size en yakın plastik çöp kutusuna atın. Çevrenizdekileri bu konuda bilinçlendirin ve geri dönüşüme desteğinizi artırın.
