Çölyak hastalığı 2023 yılı itibariyle önemli bir konumdadır. Çölyak hastalığı nedir, belirtileri ve tedavileri nelerdir gibi sorulara cevap arayacağız.
Çölyak Hastalığı Nedir?
Çölyak hastalığı; buğday, arpa, çavdar ve yulaf gibi tahıllarda bulunan glütene duyarlılık nedeniyle gelişen bir malabsorpsiyon hastalığıdır. Ailesel bir otoimmün hastalıktır ve klinik sonuçları glütensiz bir diyetle iyileşir.
Çölyak hastalığının tedavisinde gluten içeren besinlerin tüketilmemesi ve ömür boyu glutensiz beslenmenin sürdürülmesi çok önemlidir. Üzerinde “glutensiz” yazmayan; ekmek, makarna, irmik ve tatlıların tüketimi çölyak hastalığı için çok tehlikeli sonuçlara neden olabilir. Bazı mutfak eşyaları ve kozmetik ürünleri de çölyak hastalarını bu ürünleri tercih etmemeye zorlar çünkü glüten içerir.
Çocuklarda Skorbüt Hastalığı Belirtileri Nelerdir? Nasıl Korunulur?
Çölyak Hastalığının Belirtileri Nelerdir?
Çölyak hastalığı nedir öğrenmiş olduk, şimdi belirtilerine geçelim. Semptomlar çocuk ve yetişkinlerde değişiklik gösterir. Yetişkinlerde çölyak hastalığının yaygın belirtileri ishal, gaz, kabızlık, kilo kaybı, karın ağrısı, tekrarlayan ağız ülserleridir. Çölyak hastalığı refrakter reflü, tekrar eden karaciğer fonksiyon testlerinde yükselme, tekrarlayan pankreatit, otoimmün hepatit, steatohepatit gibi bulgularla ortaya çıkar. Çölyak hastalığının yanı sıra demir eksiklikleri, B12 vitamini, D vitamini, folik asit eksikliği anemisi, osteoporoz, kısırlık, dermatit (egzama), miyokardit, depresyon, dilate kardiyomiyopati, yorgunluk, akıl hastalığı görülebilir. Çocuklarda görülen bazı yaygın belirtiler şunlardır; kusma, ishal, şişkinlik, iştahsızlık, büyüme geriliği.
Çölyak Hastalığı Nasıl Teşhis Edilir?
Çölyak hastalığı nedir ve belirtileri nelerdir baktık, şimdi teşhis edilmesini incelemeliyiz. Bu hastalıktan şüphelenirseniz öncelikle kan ve antikor testleri yapılmalıdır. Muayene ve tetkiklerin sonuçları hastalığı doğrularsa ise üst endoskopi (gastroskopi) yöntemine başvurulur. Vücut tarafından emilen besinler, ince bağırsakta bileşenlerine ayrılır ve bağırsak astarı yoluyla kanla karışır. Çölyak hastaları glüten içeren yiyecekleri tükettiğinde, bağırsak astarındaki alerjiler nedeniyle villusların ekspresyonu bozulur ve azalır. Sonuç olarak, bağırsak yüzeyi küçülür ve alınan besinler emilemez hale gelir. Bu, yetersiz beslenmeye ve sonraki hastalıklara yol açar. Üst endoskopi ile bağırsaktan biyopsi alınır. Patoloji bu değişiklikleri eder ve tanıyı doğrular.
Çölyak Hastalığının Tedavileri Nelerdir?
Çölyak hastalığının tedavisi, izleme ve glütensiz bir diyettir. Çölyak hastaları ömür boyu arpa, çavdar, buğday ve yulaf gibi içinde tahıl içeren gıdalardan uzak durmalıdır. Paket üzerinde “glutensiz” belirtilmediği sürece ekmek, makarna, bulgur, irmik, tatlı gibi yiyecekleri tüketmemelidirler. Ancak çölyak hastalığı şikayetleri sadece bu ürünleri tüketmemekle giderilemez.
Kişi glutensiz beslenme konusunda çok dikkatli olmasına rağmen şikayetleri devam edebilir. Bu durumun nedenleri çok çeşitlidir. Örneğin, kesme tahtası ve tahta kaşık çok iyi yıkansa bile, gluten yine de içine girebilir. Bu nedenle çölyak hastalarına tahta kaşık, tahta kesme tahtası gibi gereçler yerine muhtemelen başka malzemelerden yapılmış mutfak eşyaları kullanmaları tavsiye edilir. Aynı zamanda, bazı kozmetik ürünlerde bileşen olarak glüten kullanmaktadır. Bu nedenle glüten şampuanlarda, dudak balsamlarında, kremlerde ve vücut losyonlarında bulunabilir. Çölyak hastaları glütensiz kozmetikler kullandıklarından emin olmalıdır.
